ارزیابی تجربه بومی؛ الزامات تحقق پذیری طرح های نوسازی شهری

author

  • کاوه حاجی علی اکبری
Abstract:

امروزه در اطلاق صفت «فرسودگی» به بخش‌هایی از کالبد شهر، بین کارشناسان اختلاف‌ نظر وجود دارد و برخی صاحب‌نظران اعتقاد دارند که واژه «فرسوده» به درستی گویای وضعیت این محدوده‌ها نیست. برخی اسناد اخیر عبارت‌هایی از قبیل «نابسامان» یا «نیازمند مداخله» را پیشنهاد می‌کنند. اما فارغ از عنوان مسئله، می‌توان شکل‌گیری بافت‌های فرسوده شهری در ایران را تحت تأثیر چند عامل بررسی کرد :  شکل‌گیری بافت‌های فرسوده در مرکز شهرها ناشی از کاهش مطلوبیت سکونت و فراغت (در اثر گسترش شهر و ایجاد نواحی توسعه‌یافته‌تر) یا غلبه شدید فعالیت بر سکونت است. این عامل به تدریج سبب تهی‌شدن محدوده از ساکنان اولیه و استقرار گروه‌های اجتماعی جدیدی می‌شود که به دلیل عدم سابقه سکونت طولانی و احساس تعلق به بافت، حداقل کوشش را برای زنده نگاه داشتن محله نداشته و زمینه فرسودگی را فراهم می‌سازند. تداوم این جریان و افزایش تراکم فعالیت‌های تجاری، کارگاهی و تولیدی شرایط سکونت را محدودتر کرده و سبب تشدید فرسودگی می‌شود.  عمده بافت‌های فرسوده شهری، پیرامون مراکز شهری، به دلیل رشد یکباره و بدون برنامه شهر شکل گرفته است؛ این رشد، خود ناشی از مهاجرت و به عبارت دیگر انفجار جمعیتی است که در طی 50 ساله گذشته کلان‌شهرها، به‌ویژه تهران را تحت‌تأثیر خود قرار داده است. مهاجرت اقشار کم‌درآمد با دارایی ناچیز از شهرها و روستاهای مختلف منجر به ایجاد الگوی ناقص توزیع زمین شده و محدوده‌هایی با تراکم جمعیتی بالا، خدمات پایین و الگوی نامتوازن دسترسی را شکل داده است. نبود برنامه‌ای مؤثر در کنترل و مدیریت توسعه شهری مهم‌ترین عامل این امر است.  توسعه ناگهانی شهرها برخی هسته‌های روستایی پیرامون را نیز بلعیده و در بر گرفته است. تفاوت ساختار هسته طبیعی روستایی و شکل غالب شهر نیز سبب عدم امکان توسعه پایاپای این نواحی، کاهش میل به سکونت و در نتیجه فرسودگی می‌شود.  در نهایت می‌توان به سکونت‌گاه‌های غیررسمی اشاره کرد که در میان شهرها شکل می‌گیرند و به دلیل مسائل حقوقی، امکان نوسازی و بهسازی در آنها فراهم نیست. ساخت‌و‌ساز شبانه و غیررسمی با حداقل ایمنی جزء ویژگی‌های بارز این محدوده‌ها است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پایش و ارزیابی، الزام تحقق پذیری طرح های توسعه شهری

 نظام برنامه‌ریزی شهری در کشور ما طی دهه‌ گذشته عمدتاً به سمت استفاده از شیوه‌ برنامه‌ریزی راهبردی و انجام طرح‌های توسعه‌ شهری در قالب طرح‌های راهبردی-ساختاری گام برداشته است. پس از تهیه‌ چند طرح ساختاری جایگزین طرح‌های جامع در چند شهر کشور در سال‌های اخیر و طرح‌هایی از قبیل طرح توسعه‌ گردشگری،‌ شاید بتوان از میان مهم‌ترین و جدیدترین طرح‌هایی که به این شیوه تهیه شده‌اند، به طرح راهبردی-ساختاری ت...

full text

پایش و ارزیابی، الزام تحقق پذیری طرح های توسعه شهری

نظام برنامه ریزی شهری در کشور ما طی دهه گذشته عمدتاً به سمت استفاده از شیوه برنامه ریزی راهبردی و انجام طرح های توسعه شهری در قالب طرح های راهبردی-ساختاری گام برداشته است. پس از تهیه چند طرح ساختاری جایگزین طرح های جامع در چند شهر کشور در سال های اخیر و طرح هایی از قبیل طرح توسعه گردشگری، شاید بتوان از میان مهم ترین و جدیدترین طرح هایی که به این شیوه تهیه شده اند، به طرح راهبردی-ساختاری توسعه و ...

full text

نظریه مهندسی اجتماعی ،نگرشی نو به تحقق پذیری در طرح های شهری با الگوی شمسه نوسازی

موضوع برخورد با بافت های فرسوده و سامان دهی آن طی سال های اخیر به مسئله اصلی شهرسازی و معماری کشور تبدیل شده است و طرح های سامان دهی ، نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده دراین سال ها فزونی گرفته است. این طرح ها در عین دارار بودن مبانی نظری قابل قبول و همگام با مفاهیم روز جهانی ، کارایی شان را از دست داده اندو فاقد چارچوب و ضمانت های اجرایی هستند. پرسشی که در این میان مطرح می شود دلایل ناکامی و راه...

full text

ارزیابی تحقق پذیری کاربری زمین در طرح های توسعه شهری (مورد : طرح تفصیلی منطقه ۲۲ تهران)

رشد سریع شهرنشینی از دهه های قبل موجب شد تا طرح های جامع و تفصیلی بصورت ابزاری کنترل توسعه شهری در کشور استفاده شود. این طرح ها به تبعیت نظریه جامع- عقلانی در عمل با مشکلات زیادی مواجه شدند و اغلب به تحقق نرسیدند. در دهه های اخیر، برنامه ریزی توسعه شهری با تحولاتی در نظریه و عمل خود مواجه شده است که لازم است نظام برنامه ریزی کشور این گونه تحولات را در تهیه و اجرای طرح های شهری لحاظ کند. یکی از ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 4

pages  38- 41

publication date 2010-02-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023